Αλ. Πολυμέρης (1), Α. Πολυμέρης (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη, ο οποίος αποτελεί τον συχνότερο καρκίνο και τη δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου στους άνδρες, ενέχει ιδιαίτερες δυσκολίες. Η εκτίμηση της όξινης προστατικής φωσφατάσης στην αρχή και του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) στη συνέχεια συνέβαλαν στην πρώιμη διάγνωση του προστατικού καρκίνου. Με την ευρεία εφαρμογή της μέτρησης του PSA στο πλαίσιο του προσυμπτωματικού ελέγχου (screening) αυξήθηκε σημαντικά η συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου του προστάτη και παράλληλα σε ένα σημαντικό αριθμό ανδρών έγινε υπερδιάγνωση και ως εκ τούτου υπερθεραπεία. Είναι γεγονός ότι η εκτίμηση του PSA έχει πολλά μειονεκτήματα και δεν μπορεί με ακρίβεια να διαφοροδιαγνώσει τον προστατικό καρκίνο από την καλοήθη υπερπλασία που είναι ιδιαίτερα συχνή στον ανδρικό πληθυσμό. Έτσι προέκυψε η ανάγκη βελτίωσης της διαγνωστικής ακρίβειας του PSA αφενός αλλά και η ανακάλυψη νέων δεικτών της νόσου αφετέρου. Με την παρούσα ανασκόπηση επιχειρείται η καταγραφή των νεότερων δεδομένων που αφορούν στην πρώιμη διάγνωση του προστατικού καρκίνου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101 (1):28—38
Κέντρο Προέλευσης: (1) Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, (2) Β΄ Ενδο­κρινολογικό Τμήμα, ΓΝΑ «Αλεξάνδρα», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Kαρκίνος προστάτη, ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA), καρκινικοί δείκτες
Αλληλογραφία: A. Πολυμέρης, Καρδίτσης 20, 152 31 Χα­λάνδρι, Αθήνα • e-mail: antonispolymeris@gmail.com

E. Δημακάκος (1), Ι. Καραϊτιανός (2), Ε. Σκληρός (3), Κ. Σουλιώτης (4), Α. Σωτηρόπουλος (5), Κ. Συρίγος (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός αυτής της εργασίας ήταν να μελε­τηθούν: (α) πόσο ενημερωμένοι είναι οι ασθενείς με φλεβική ανεπάρκεια για την πάθησή τους, (β) τα συμπτώματα και τα κλινικά σημεία που εμφανίζουν καθώς και (γ) η φαρμακευτική αντιμετώπιση που εφαρμόσθηκε. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Μελετήσαμε 224 άτομα τα οποία είχαν φλεβική ανεπάρκεια. Σε όλα τα άτομα δό­θηκε ένα ειδικό ερωτηματολόγιο και έγινε προσω­πική συνέντευξη και εξέταση από την ειδικά για αυτή την έρευνα εκπαιδευμένη ομάδα. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Το πιο εντυπωσιακό εύρημα ήταν ότι οι ασθενείς έλαβαν τις πρώτες πληροφορίες τους για τη νόσο, κατά το ίδιο ποσοστό, από τους ιατρούς, από τους συγγενείς-φίλους και από τους φαρμακοποιούς. Τα συμπτώματα της χρονίας φλεβικής ανεπάρκειας ήταν πιο έντονα την καλοκαιρινή περίοδο στο 26,8% αλλά ένας στους δύο ασθενείς ανέφεραν ότι τα συμπτώματά τους υπήρξαν καθόλη τη διάρκεια του έτους. Η φαρμακευτική αγωγή που έλαβαν οι ασθενείς περιελάμβανε φλαβονοειδή στο 26% των περιπτώσεων, μη φλαβονοειδή στο 9,5% και τοπικές κρέμες στο 9,5%. Το 76% ανάφερε ότι ήταν ικανοποιημένοι από τη φαρμακευτική αγωγή. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Χρειάζονται περισσότερες προσπάθειες για την ενημέρωση των ασθενών, όπως ενημερωτικές και εκπαιδευτικές ημερίδες και σαφείς κατευθυντήριες οδηγίες από τα κέντρα που ασχολούνται με τη χρονία φλεβική ανεπάρκεια, ώστε να επιτευχθεί σωστή σχέση και επικοινωνία μεταξύ ιατρού και ασθενούς.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101 (1):39—45
Κέντρο Προέλευσης: (1)Αγγειολογικό Ιατρείο, ΓΝΝΘΑ «Η Σω­τηρία» (2)Γ΄ Χειρουργική Κλινική, Αντι­καρ­κινικό, Ογκολογικό Νοσοκομείο «Άγιος Σάββας», (3)Κέντρο Υγείας Νεμέας, (4)Πανε­πιστή­μιο Κοινωνικών Επιστημών, (5)Γ΄ Παθολογική Κλι­νική, ΓΝ Νίκαιας «Άγιος Παντε­λεή­μων»
Λέξεις Κλειδιά: Ευαισθητοποίηση των ασθενών, θεραπεία, πληθυσμιακή μελέτη, χρονία φλεβική ανεπάρκεια
Αλληλογραφία: Ε. Δημακάκος, Αισώπου 10, 151 22 Μα­ρούσι, Αθήνα • e-mail: edimakakos@yahoo.gr

Γ. Τσουκαλάς (1), Α. Κουσούλης (2), Φ. Γεντίμη (3), Α. Τζοβάρας (4), Ι. Τσουκαλάς (5)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1940, στη φτωχή και τότε μαραζωμένη από τον πόλεμο χώρα μας, συντελείται μία από τις πιο σημαντικές στιγμές όσον αφορά στις διακομιδές νεογνών στην Ελλάδα. Το 1947 οι μαίες του «Ιδρύματος Μαρίκα Ηλιάδη Δωρεά Έλενας Ε. Βενιζέλου», η τέως Διευθύνουσα Μαία Χαρά Βογιατζάκη και η μαία Χρυσούλα Μισιρλή-Βατάκογλου, θεωρώντας τη διακομιδή άρρωστων νεογνών καθήκον τους ξεκινούν την πρώτη προσπάθεια «Μεταφοράς Νεογνών». Πρόκειται για την πρώτη οργανωμένη διακομιδή άρρωστων νεογνών της σύγχρονης ιστορίας στον κόσμο. Οι Αμερικανίδες Μαίες της Νέας Υόρκης άρχισαν να κάνουν μεταφορές νεογνών το 1948 και πέρασαν στην Ιστορία της Ιατρικής εσφαλμένα ως οι πρώτες.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101 (1):51—54
Κέντρο Προέλευσης: (1) Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», (2) Σύλλογος Νέων Γιατρών, (3) Ιδιωτικό Μαιευτήριο «Μη­τέρα», (4) Α΄ Παθολογική Ογκολογική Κλινική, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα, (5) Ιδιώτης Ιατρός, Χανιά, Κρήτη
Λέξεις Κλειδιά: Διακομιδή νεογνών, μαιευτήριο «Μαρίκα Ηλιά­­δη», Χαρά Βογιατζάκη, Χρυσούλα Μισιρλή-Βατά­κο­γλου
Αλληλογραφία: Γ. Τσουκαλάς, Κόνωνος 62–64, 116 33 Παγκράτι, Αθήνα • e-mail: gregorytsoucalas@yahoo.gr

E. Dimakakos (1), J. Karaitianos (2), E. Scliros (3), K. Souliotis (4), A. Sotiropoulos (5), K. Syrigos (1)

DESCRIPTION:
ΑΙΜ The aim of the study was to figure out how aware are the Greek people about the diagnosis and the management of chronic venous insufficiency (CVI). ΜATERIAL-METHODS We studied 224 patients from a sample of 1500 persons, representative of the Greek population. Personal interview was undertaken with each of the participants and a questionnaire was fulfilled. RESULTS Sufferers from CVI mentioned that they took the first advice by a physician (28%), by friends or relatives (27%) and by pharmacists (26%). The symptoms of CVI were worse during the summer only in 26,8% of the patients, whereas 50,8% complained of symptoms throughout the year. The pharmacological treatment consisted in flavonoides (25,4%), in non-flavonoids (9,5%), and in locally active agents. 76% of the patients were very satisfied from thε pharmacological treatment they received. CONCLUSIONS More efforts need for the awareness of the patients regarding CVI, such as educational days on CVI, clear guidelines from the minister of health, and more information and advices from the centers for CVI in Greece.

INFORMATION:

Periodicity: Iatriki 2012, 101 (1):39—45
Origin Center: (1)Vascular Unit, Oncology Department, “Sotiria” General Hospital of Athens, (2)3rd Department of Surgery, “Agios Savvas” Cancer Hospital of Athens, Athens, (3)Health Centre of Nemea, (4)National School of Public Health, (5)3rd Department of Internal Medi
Keywords: Αwareness of the patients, treatment, population survey, chronic venous insufficiency
Corresponding Author: E. Dimakakos, 10 Esopou street, GR-151 22 Marousi, Athens, Greece • e-mail: edimakakos@yahoo.gr

G. Tsoucalas (1), A. Kousoulis (2), F. Gentimi (3), A. Tzovaras (4), I. Tsoukalas (5)

DESCRIPTION:
In the second half of the 1940’s, in our poor and at the times languished from the war country, one of the most important moments occurs in the history of premature infants’ transportation in Greece. In 1947, “Marika HeIiadi Institution Donatated by Helena E. Venizelou” midwives, under the guidance of the former head midwife Chara Vogiatzaki and midwife Chrisoula Misirli-Vatakoglou, assuming the transportation of sick newborns as their duty, attempted for the first time to “Transfer Neonates”. This is considered the first organized transportation of sick newborns in modern medical history. The American midwives from New York did not start neonate transportation until 1948, so they were incorrectly assumed to be the first in the History of Medicine.

INFORMATION:

Periodicity: Iatriki 2012, 101 (1):51—54
Origin Center: (1) Nuclear Medicine Department, ΑΟΗΑ “Saint Savvas”, (2) New Doctors Club, (3) Private Children Hospital “Mitera”, (4) 1st Oncology-Pathology Clinic, ΑΟΗΑ “Saint Savvas”, Athens, (5) Private practise, Chania, Crete, Greece
Keywords: Transportation of neonates maternity “Marika Heliadi”, Chara Vogiatzaki, Chrisoula Misirli-Vatakoglou
Corresponding Author: G. Tsoukalas, 62–64 Kononos street, GR-116 33 Pangrati, Athens, Greece • e-mail: gregorytsoucalas@yahoo.gr

O. Γκατζήμα, Μ. Τσολάκη

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η παθογένεια της άνοιας είναι πολυ­παρα­γοντική. Ένας πολύ σημαντικός, ωστόσο, παράγοντας κινδύνου στην άνοια είναι η κληρονομικότητα. Στην άνοια που οφείλεται στη Νόσο Alzheimer, υπάρχουν γονίδια υπεύθυνα για την εκδήλωση της ασθένειας στην οικογενή της μορφή, τα οποία είναι το γονίδιο της πρόδρομης πρωτεΐνης του αμυλοειδούς (Amyloid Precursor protein, APP) στο χρωμόσωμα 21, το γονίδιο της πρεσενιλίνης 1 (Presenilin 1, PSEN1) στο χρωμόσωμα 14 και το γονίδιο της πρεσενιλίνης 2 (Presenilin 2, PSEN2) στο χρωμόσωμα 1, καθώς και προδιαθεσικά γονίδια στη σποραδική μορφή της, όπως το γονίδιο της Απολιποπρωτεΐνης Ε (Apolipoprotein E-ΑΡΟΕ), το γονίδιο της κλα­στερίνης (CLU), το γονίδιο του υποδοχέα του συμπληρώματος 1 (CR1) και το γονίδιο της πρωτεΐνης Phosphatidylinositol binding clathrin assembly (PICALM). Στην αγγειακή άνοια τα υπεύθυνα γονίδια μπορεί να προδιαθέτουν ή να προστατεύουν από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, όπως στο χρωμόσωμα 12 (12p13). Ακόμη το γονίδιο της απακετυλάσης της ιστόνης 9 (HDAC9), καθώς και ένα καινούργιο γονίδιο στο χρωμόσωμα Χ κοντά στο γονίδιο του υποδοχέα των ανδρογόνων (androgen-receptor gene AR) σχετίζονται με την εμφάνιση της νόσου. Στη μετωποκροταφική άνοια τα κυριότερα γονίδια βρίσκονται στο χρωμόσωμα 17 (της πρωτεΐνης microtubule-associated protein tau) (MAPT) και στο χρωμόσωμα 9. Στην περίπτωση της άνοιας με σωμάτια Lewy, υπάρχουν ενδείξεις για το γονίδιο της α-συνουκλεΐνης (SNCA) και της πρεσενιλίνης-1 (PSEN1).

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(2):97—105
Κέντρο Προέλευσης: Γ΄ Νευρολογική Κλινική, ΓΝΘ «Γ. Παπανικολάου», Ιατρική Σχολή, Αρι­στο­τέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσα­λονίκης, Θεσσαλονίκη
Λέξεις Κλειδιά: Απολιποπρωτεΐνη Ε, προδιαθεσικά γονίδια, νόσος Alzheimer, APP, PS1, PS2 μεταλλάξεις
Αλληλογραφία: M. Τσολάκη, ΓΝ «Γ. Παπανικολάου», ΑΠΘ, 570 10 Εξοχή, Θεσσαλονίκη • e-mail: tsolakim1@ath.forthnet.gr

Α. Μούγιας, Αθ. Μούγιας

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο υψηλός επιπολασμός των ανοϊκών συνδρόμων και η μεγάλη επιβάρυνση που προκαλεί η άνοια στους ασθενείς αλλά και τους φροντιστές τους, καθιστά απαραίτητη την καλή γνώση της συμ­πτωματολογίας των διαφορετικών τύπων άνοιας. Περίπου οι μισοί ασθενείς με άνοια πάσχουν από άνοια τύπου Alzheimer, η οποία θεωρείται πρότυπο άνοιας και έχει μια πιο σταδιακή πορεία στον χρόνο. Ασθενείς με αγγειακή άνοια παρουσιάζουν συχνά εστιακά νευρολογικά σημεία και συμπτώματα και διαφορετική πορεία στον χρόνο. Βέβαια, η διαφοροδιάγνωση της αγγειακής άνοιας από την άνοια τύπου Alzheimer είναι δύσκολη, οι δύο νόσοι συχνά συνυπάρχουν και οι καρδιαγγειακοί παράγοντες αποτελούν ανεξάρτητους παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη άνοιας τύπου Alzheimer και όχι μόνο αγγειακής άνοιας. Οι ασθενείς που πάσχουν από άνοια με σωμάτια Lewy παρουσιάζουν παρκινσονισμό, οπτικές ψευδαισθήσεις και ευρεία μεταβολή των γνωστικών τους λειτουργιών. Τέλος, η μετωποκροταφική άνοια εκδηλώνεται σε νεότερους ασθενείς σε σχέση με τους άλλους τύπους άνοιας και συχνά παρουσιάζονται ψυχιατρικές εκδηλώσεις, με αποτέλεσμα να διαγιγνώσκονται μερικές φορές λανθασμένα ως ψυχιατρικά περιστατικά. Η εκπαίδευση των συγγενών πάνω στη συμπτωματολογία του κάθε υπότυπου άνοιας κρίνεται πολύ σημαντική και μπορεί να τους βοηθήσει στη δύσκολη καθημερινότητά τους με τον ανοϊκό ασθενή.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(2):106—111
Κέντρο Προέλευσης: Ψυχο­γη­ριατρική Εταιρεία «Ο Νέστωρ», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Άνοια, νόσος του Alzheimer, αγγειακή άνοια, άνοια με σωμάτια Lewy, μετωποκροταφική άνοια
Αλληλογραφία: Α. Μούγιας, Ι. Δροσοπούλου 22, 112 57 Αθήνα • e-mail: amougias@gmail.com

Μ. Σιαπέρα (1), Μ. Τσολάκη (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η σποραδική νόσος Alzheimer (ΝΑ) είναι πολυπαραγοντική και ετερογενής νόσος. Μέχρι σήμερα η διάγνωση είναι κυρίως κλινική. Τα κυριότερα καθιερωμένα κλινικά κριτήρια είναι τα κριτήρια NINCDS-ADRDA (National Institute of Neurological and Communicative Disorders and Stroke-Alzheimer’s Disease and Related Disorders Association) ενώ πρόσφατα προτάθηκαν τα νεότερα κριτήρια από την ομάδα εργασίας του National Institute on Aging και της Alzheimer’s Association. Η ΝΑ μπορεί να προκληθεί από διαφορετικούς μηχανισμούς που όλοι φαίνεται τελικά να καταλήγουν στις ίδιες κοινές χαρακτηριστικές βλάβες της ασθένειας, τις νευροϊνιδιακές αλλοιώσεις και στις β-αμυλοειδικές πλάκες. Επομένως, η αναγνώριση διαφορετικών υποομάδων της νόσου, οι οποίες μπορεί να αντιπροσωπεύουν διαφορετικούς αιτιο­παθογενετικούς μηχανισμούς, θα μπορούσε να βελτιώσει την ακρίβεια της διάγνωσης, να βοηθήσει στην ανάπτυξη νέων αποτελεσματικών φαρμακολογικών παρεμβάσεων, εξειδικευμένων για την κάθε υποομάδα. Αυτούς τους σκοπούς μπορεί να εξυπηρετήσει η εύρεση και ταυτοποίηση βιολογικών δεικτών.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(2):112—127
Κέντρο Προέλευσης: (1) Τμήμα Φαρμακολογίας, (2) Γ΄ Νευρολογική Κλινική, ΓΝΘ «Γ. Παπανικολάου», Ιατρική Σχολή, Αρι­στο­τέ­λειο Πανεπιστήμιο Θεσσα­λονίκης, Θεσσαλονίκη
Λέξεις Κλειδιά: Άνοια, Alzheimer, βιολογικοί δείκτες, διαγνωστικά κριτήρια
Αλληλογραφία: Μ. Τσολάκη, Δεσπεραί 3, 546 21 Θεσσα­λονίκη • e-mail: tsolakim1@ath. forthnet.gr

Μ. Τσολάκη, Ι. Μαυρουδής

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Σήμερα η καλύτερη αντιμετώπιση της άνοιας είναι ο συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής, εκπαίδευσης, νευροαποκατάστασης των ασθενών και συμβουλευτικής των συγγενών-περιθαλπόντων. Για 90 ολόκληρα χρόνια, από τότε που για πρώτη φορά ο Alois Alzheimer περιέγραψε τη νόσο Alzheimer (NA) κλινικά και νευροπαθολογικά, οι ιατροί παρακολουθούσαν τη συνεχή έκπτωση στις νοητικές λειτουργίες, στις καθημερινές δραστηριότητες καθώς επίσης και τις διαταραχές συμπεριφοράς χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν θεραπευτικά. Τα τελευταία 20 χρόνια, κάποια φάρμακα πέρασαν τη δοκιμασία της συμπτωματικής αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας στη ΝΑ και έτσι σήμερα υπάρχει η ευκαιρία φαρμακευτικής αντιμετώπισης της άνοιας ενώ η μη φαρμακευτική αντιμετώπιση γνώρισε στις μέρες μας, επίσης, μεγάλη πρόοδο. Μέχρι να βρεθούν φάρμακα που θα τροποποιούν τη ΝΑ η καλύτερη χρήση των διαθέσιμων φαρμακευτικών ουσιών είναι πολύ σημαντική. Τα ερωτήματα που δεν έχουν απαντηθεί μέχρι σήμερα στην τρέχουσα φαρμακευτική αντιμετώπιση της άνοιας είναι πότε πρέπει να σταματάμε τη φαρμακευτική αγωγή, ποιοι ασθενείς είναι εκείνοι που θα απαντήσουν στην αγωγή, ποιοι βιολογικοί δείκτες θα καθορίσουν αυτή την απάντηση. Μελλοντικά περιμένουμε φάρμακα που θα τροποποιούν τη νόσο, όπως είναι τα εμβόλια, η γενετική θεραπεία και η εφαρμογή των βλαστοκυττάρων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(2):128—154
Κέντρο Προέλευσης: Γ΄ Νευρολογική Κλινική, ΓΝΘ «Γ. Παπανικολάου», Ιατρική Σχολή, Αρι­στοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσα­λονίκης, Θεσσαλονίκη
Λέξεις Κλειδιά: Φαρμακευτική αντιμετώπιση, άνοια, νόσος Alzheimer, μελλοντικές θεραπείες
Αλληλογραφία: Μ. Τσολάκη, Δεσπεραί 3, 546 21 Θεσσα­λονίκη • e-mail: tsolakim1@ath. forthnet.gr

A. Mougias, Ath. Mougias

DESCRIPTION:
The high prevalence of dementia and the increased caregiver burden caused by dementia syndromes, make the recognition of dementia subtypes important. Alzheimer’s disease (AD) cause about half of dementia syndromes, with a more gradual progression than other types of dementia. Patients with vascular dementia (VD) often present focal neurological signs and symptoms and a more fluctuate course in time. However, the differential diagnosis between vascular dementia and Alzheimer’s dementia is often difficult. Moreover, AD and VD often coexist and share common risk factors. Patients suffering from dementia with Lewy bodies (LBD) present parkinsonism, visual hallucinations and broad fluctuations in cognitive functions. Finally, frontotemporal dementia (FTD) occurs in younger patients than other dementias. Psychiatric symptoms are often the first manifestation of the disease leading to misdiagnosis of a psychiatric disease. Caregiver’s education concerning dementia symptoms is important and may decrease their burden of care.

INFORMATION:

Periodicity: Iatriki 2012, 101(2):106—111
Origin Center: “Nestor” Psychogeriatric Association, Athens, Greece
Keywords: Dementia, Alzheimer’s disease vascular dementia, dementia with Lewy bodies, frontotemporal dementia
Corresponding Author: A. Mougias, 22, I. Drosopoulou street, GR-112 57 Athens, Greece • e-mail: amougias@gmail.com

M. Siapera (1), M. Tsolaki (2)

DESCRIPTION:
Sporadic Alzheimer’s disease (AD) is multifactorial and heterogeneous. Diagnosing AD and distinguishing it from other dementias depend primarily on clinical evaluation. The main established clinical criteria are the NINCDS-ADRDA criteria (National Institute of Neurological and Communicative Dis­orders and Stroke-Alzheimer’s Disease and Related Disorders Association). However, the Working Group of National Institute on Aging and the Alzheimer’s Association have recently proposed new criteria. AD can be caused by a number of different disease mechanisms that apparently lead to the same two common disease characteristic lesions, neurofibrillary degeneration and b-amyloidosis. Therefore, identification of different AD subgroups which might represent different etiopathogenic mechanisms will not only improve the accuracy of the diagnosis but also help develop and measure the efficacy of different therapeutic drugs towards these disease subgroups. These purposes can be served by biomarkers of AD.

INFORMATION:

Periodicity: Iatriki 2012, 101(2):112—127
Origin Center: (1) Department of Pharmacology, (2) 3rd Neurology Department, “G. Papanikolaou” Gene­ral Hospital, Μedical School, Aristotle University of Thessaloniki, Thessa­­loniki, Greece
Keywords: Dementia, Alzheimer, biomarkers, diagnostic criteria
Corresponding Author: M. Tsolaki, 3 Desperai street, GR-546 21 Thessaloniki, Greece • e-mail: tsolakim1@ath. forthnet.gr

M. Tsolaki, I. Mavroudis

DESCRIPTION:
Today, the best management of dementia is the combination of pharmaceutical management, rehabilitation of the patients and education and counseling of caregivers. For 90 years, since Alois Alzheimer described for the first time the clinical and pathological picture of Alzheimer’s Disease, the physicians followed the deterioration of cognitive and functional abilities of the patients as well as the behavioral problems without having the opportunity to use any medications for the treatment of the disease. The last 20 years some medications had an approval worldwide as symptomatic treatment, so today there is a chance of pharmaceutical but also non pharmaceutical management of the disease. Until new modifying treatments will be approved we have to use the cholinesterase inhibitors and memantine in the best way. There are some questions yet which have to be answered: When have we to stop cholinesterase inhibitors or Memantine, who are the patients who will be the best responders and which are the best biological markers for this disease. Future treatments are the immunization treatment, gene therapy and the use of stem cells.

INFORMATION:

Periodicity: Iatriki 2012, 101(2):128—154
Origin Center: 3rd Neurology Department, “G. Papanikolaou” Gene­ral Hospital, Μedical School, Aristotle University of Thessaloniki, Thessaloniki, Greece
Keywords: Pharmaceutical management, dementia, Alzheimer’s disease, future treatment
Corresponding Author: M. Tsolaki, 3 Desperai street, GR-546 21 Thessaloniki, Greece • e-mail: tsolakim1@ath. forthnet.gr

Γ. Τσουκαλάς, Μ. Καραμάνου, Λ. Βλαδίμηρος, Φ. Μαρινέλη, Γ. Ανδρούτσος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο έλληνας γιατρός Παύλος Ιωάννου το 1861 κατά τη μετεκπαίδευσή του στη χειρουργική στη Βιέννη, πραγματοποίησε σε γυναίκα 36 ετών ολική μαστεκτομή για καρκίνο. Την περίπτωση αυτή δημοσίευσε τον Δεκέμβριο του 1861 σε Ελληνικό περιοδικό. Η επέμβαση αυτή του Ιωάννου αποτελεί την πρώτη δημοσιευμένη εγχείρηση για καρκίνο μαστού της νεοελληνικής βιβλιογραφίας. Στην εργασία μας παρουσιάζουμε αυτή την ενδιαφέρουσα περίπτωση και σημειώνουμε στιγμιότυπα και πληροφορίες από τη ζωή και το επιστημονικό έργο του καθηγητή Παύλου Ιωάννου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(3):183—186
Κέντρο Προέλευσης: Εργαστήριο Ιστορίας της Ιατρικής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Καθηγητής Παύλος Ιωάννου, μαστεκτομή, Νοσοκομείο των Αφροδισίων Nοσημάτων, Josef Hyrtl, Μαιευτήριο Αθηνών «Αλεξάνδρα»
Αλληλογραφία: Γ. Τσουκαλάς, Κόνωνος 62–64, 116 33 Παγ­κρά­τι, Αθήνα • e-mail: gregorytsoucalas@yahoo.gr

E. Kατιρτζόγλου, Α.Μ. Πολίτης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Τα νευροψυχιατρικά συμπτώματα εμφανίζονται με μεγάλη συχνότητα στις ανοϊκές συνδρομές και επιφέρουν σημαντικές επιπτώσεις τόσο στους ασθενείς όσο και στους φροντιστές. Τα νευροψυχιατρικά συμπτώματα θεωρούνται από τις σοβαρές αιτίες επιβάρυνσης των συγγενών των ασθενών με άνοια και την πλέον σημαντική παράμετρο επιδείνωσης της ποιότητας ζωής των ίδιων των ασθενών. Ο επιπολασμός των νευροψυχιατρικών συμπτωμάτων αγγίζει το 90%, ενώ το κάθε νευροψυχιατρικό σύμπτωμα εμφανίζει διαφορετικά ποσοστά επιπολασμού στα διαφορετικά είδη άνοιας, αλλά και διαφορετικό τρόπο κλινικής έκφρασης. Κατατάσσονται σε πέντε κύριες κατηγορίες: επιθετικότητα, κατάθλιψη, απάθεια, αυξημένη κινητική δραστηριότητα, ψύχωση. Η υπερθυμία, οι διατροφικές αλλαγές και οι διαταραχές ύπνου δεν εντάσσονται σε κάποια από αυτές τις κατηγορίες αλλά αποτελούν εξίσου σημαντικά νευροψυχιατρικά συμπτώματα. Η πορεία τους ποικίλλει και είναι ανεξάρτητη από τη σταδιακή έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών. Νευροπαθολογικές και λειτουργικές νευροαπεικονιστικές μελέτες δείχνουν ότι η παρουσία των συμπεριφορικών διαταραχών συνδέεται με συγκεκριμένες περιοχές εγκεφαλικής δυσλειτουργίας και εκφύλισης. Αν και οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις αποτελούν την πρώτη επιλογή για την αντιμετώπισή τους, ωστόσο μεγάλη είναι η ποικιλία των φαρμακευτικών σκευασμάτων που έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία των νευροψυχιατρικών συμπτωμάτων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(3):195—208
Κέντρο Προέλευσης: Μονάδα Ψυχογηριατρικής, Α΄ Ψυχιατρική Κλινική, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, «Αιγινήτειο» Νοσοκομείο, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Nευροψυχιατρικά συμπτώματα, άνοια
Αλληλογραφία: A.Μ. Πολίτης, Μονάδα Ψυχογηριατρικής, Α΄ Ψυχιατρική Κλινική, «Αιγινήτειο» Νοσοκομείο, Λεωφ. Βασ. Σοφίας 74, 115 28 Αθήνα • e-mail: apolitis@med.uoa.gr

Α. Ευθυμίου, Π. Σακκά

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Τις τελευταίες δεκαετίες, οι μη φαρμακευτικές θεραπείες στην άνοια έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον όλο και περισσοτέρων επαγγελματιών υγείας και έρχονται να συμπληρώσουν τη φαρμακευτική θεραπεία. Η νοητική εκπαίδευση, η νοητική ενδυνάμωση, η σωματική άσκηση αποτελούν μόνο ένα μέρος των μη φαρμακευτικών θεραπειών για ανθρώπους με Άνοια και Ήπια Νοητική Διαταραχή (ΗΝΔ). Η αποτελεσματικότητα αυτών των θεραπειών έχει απασχολήσει τους επαγγελματίες υγείας που δραστηριοποιούνται στον χώρο, ενώ δίδεται έμ­φαση στους μεθοδολογικούς περιορισμούς των ερευνών που έχουν πραγματοποιηθεί. Παρόλ’ αυτά, τα τελευταία χρόνια έχουν διατυπωθεί κατευθυντήριες γραμμές (guidelines) οι οποίες προτείνουν τις μη φαρμακευτικές θεραπείες ως θεραπεία επιλογής σε συνδυασμό με τη φαρμακευτική αγωγή.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(3):209—213
Κέντρο Προέλευσης: Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Μνήμη, νοητικές λειτουργίες, νοητική άσκηση, νόσος alzheimer
Αλληλογραφία: A. Ευθυμίου, Μάρκου Μουσούρου 89, 116 36 Αθήνα • e-mail: kentroalz@ath.forthnet.gr

Σ.Γ. Πανουσόπουλος (1), Κ.Μ. Στάμου (2), Ι.Γ. Καραϊτιανός (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι γνωσιακές διαταραχές καθιστούν δυσχερή την επικοινωνία με τον ασθενή, ορθώνοντας εμπόδια στη λήψη του σωστού ιστορικού, τη διάγνωση, αλλά και την αξιολόγηση της πορείας της θεραπείας. Περιπλέκουν επίσης τη φάση ανάρρωσης και αποκατάστασης. Η άνοια, στο ένα άκρο του φάσματος των γνωσιακών διαταραχών, συνδέεται με αυξημένη επίπτωση επιπλοκών, με τους ασθενείς να παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες που καθιστούν απαραίτητη την προσεκτική σχεδίαση και υλοποίηση της χειρουργικής θεραπείας. Στο άλλο άκρο του φάσματος βρίσκεται η μετεγχειρητική γνωσιακή διαταραχή, μία οντότητα που μέχρι πρότινος συνδεόταν με επεμβάσεις στεφανιαίας παράκαμψης. Εντούτοις, θεωρείται σχετικά συχνό φαινόμενο στους ηλικιωμένους χειρουργικούς ασθενείς με σημαντικές επιπτώσεις για την πορεία της υγείας τους. Η αιτιολογία του παραμένει αντικείμενο έρευνας, ενώ οδηγεί και σε νέες οπτικές θεώρησης του ασθενούς με γνωσια­κές διαταραχές. Οι ασθενείς που αντιμετωπίζουν χειρουργικό πρόβλημα και είτε ήδη πάσχουν από γνωσιακές διαταραχές είτε τις εμφανίζουν κατά τη διάρκεια της περιεγχειρητικής περιόδου, αποτελούν μία ιδιαίτερη ομάδα που αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς, ιδιαίτερα λόγω της βαθμιαίας γήρανσης του πληθυσμού. Χρειάζονται λεπτομερείς μελέτες, με σκοπό την αποσαφήνιση του βέλτιστου τρόπου αντιμετώπισης των προβλημάτων υγείας που παρουσιάζουν αυτοί οι ασθενείς.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(3):214—217
Κέντρο Προέλευσης: (1) Α΄ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΓΝΑ «Ιπποκράτειο», (2) Γ΄ Χειρουργική Κλινική, Αντικαρκινικό Νοσοκομείο «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Άνοια, μετεγχειρητική γνωσιακή διαταραχή, χειρουργική
Αλληλογραφία: Σ.Γ. Πανουσόπουλος, Λ. Παστέρ 10, 115 21 Αθήνα • e-mail: akis_pan@yahoo.gr

Ι. Κατσούρη (1), Μ. Τσολάκη (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Στην καθημερινή κλινική πράξη ο ιατρός καλείται ολοένα και συχνότερα να εκτιμήσει την ικανότητα ενός ατόμου με νόσο Alzheimer (NA) να συνεχίσει ή μη την οδήγηση. Λόγω του αυξανόμενου ποσοστού των ηλικιωμένων με άνοια και των κινδύνων πρόκλησης ατυχημάτων, η εξεύρεση ενός αξιόπιστου εργαλείου αξιολόγησης της οδηγητικής ικανότητας του ατόμου κρίνεται ως ιδιαιτέρως σημαντική. Στην εξέταση της ικανότητας οδήγησης έχουν χρησιμοποιηθεί νευροψυχολογικές δοκιμασίες, προσομοιωτές οδήγησης (driving simulators), καθώς και η αξιολόγηση σε πραγματικές συνθήκες οδήγησης (on-road testing). Τα αποτελέσματα σχετικά με την αξιοπιστία των παραπάνω δοκιμασιών στην αξιολόγηση της ικανότητας οδήγησης είναι μικτά.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(3):218—230
Κέντρο Προέλευσης: (1) Τμήμα Εργοθεραπείας, ΤΕΙ Αθήνας, Αθήνα, (2) Γ΄ Νευ­ρολογική Κλινική, ΓΝΘ «Γ. Παπανικολάου», Ιατρική Σχολή, Αρι­στο­τέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσα­λονίκης, Θεσσαλονίκη
Λέξεις Κλειδιά: Άνοια, νόσος Alzheimer, οδήγηση, νευροψυχολογικές δοκιμασίες, προσομοιωτής οδήγησης, αξιολόγηση σε πραγματικές συνθήκες οδή­γησης
Αλληλογραφία: Μ. Τσολάκη, Δεσπεραί 3, 546 21 Θεσσα­λονίκη • e-mail: tsolakim1@ath. forthnet.gr

E. Katirtzoglou, A.M. Politis

DESCRIPTION:
Neuropsychiatric symptoms of dementia are common and associated with poor outcomes for patients and caregivers. Five distinct behavioral syndromes emerge: aggression, depression, apathy, motor hyperactivity and psychosis. Euphoria, appetitive disturbances and sleep abnormalities do not fit neatly into this classification scheme but are of equal importance. Neuropsychiatric disturbances in dementia are independent from concurrently worsening cognitive deficits. Neuropathological and functional neuro­imaging studies demonstrate that behavioral abnormalities correlate with degenerative changes and dysfunction in specific brain regions. Although nonpharmacological interventions should be the first line of treatment, a wide variety of pharmacological agents are used in the management of neuropsychiatric symptoms.

INFORMATION:

Periodicity: Iatriki 2012, 101(3):195—208
Origin Center: Psychogeriatric Unit, 1st Department of Psychiatry, Na­tio­nal and Kapodistrian University of Athens, “Aiginition” Hospital, Athens, Greece
Keywords: Neuropsychiatric symptoms, dementia
Corresponding Author: A.Μ. Politis, Psychogeriatric Unit, 1st Department of Psychiatry, “Aiginition” Hospital, 74 Vas. Sophias Ave., GR-115 28 Athens, Greece • e-mail: apolitis@med.uoa.gr

A. Efthymiou, P. Sakk

DESCRIPTION:
Within the last 20 years, non pharmachological therapies (NPT) for people with dementia (PwD) have become an unequivocal part of therapeutic approach. Cognitive training, cognitive stimulation and physical exercise are amongst of NPTs for people with dementia and people with Mild Cognitive Impairment (MCI). The beneficial effect of NPTs is questionable among researchers in dementia field due to methodological shortcomings of the existing literature. In the last decade clinical guidelines for dementia have been established proposing NPTs and especially cognitive stimulation as a good practice for people with mild stage Dementia, in combination with the regular drug treatment.

INFORMATION:

Periodicity: Iatriki 2012, 101(3):209—213
Origin Center: Athens Association of Alzheimer’s Disease and Related Disorders, Athens, Greece
Keywords: Memory, cognitive abilities, cognitive training, alzheimer’s diseas
Corresponding Author: A. Efthymiou, 89 Markou Mousourou street, GR-116 36 Athens, Greece • e-mail: kentroalz@ath.forthnet.gr

S.G. Panousopoulos (1), K.M. Stamou (1), I.G. Karaitianos (2)

DESCRIPTION:
Cognitive disorders result in poor patient-physician communication, placing obstacles to correct examination, diagnosis, and treatment progress evaluation, and they complicate the phases of recuperation and rehabilitation. Dementia, on one edge of the cognitive disorder spectrum, is linked to high morbidity, while these patients present with problems that constitute the need for careful planning and implementation of surgical intervention when it is necessary. On the other end of the spectrum is post operative cognitive disorder, a condition until recently believed to be specific to coronary artery bypass operations. However, it has become clear that it is relatively common in elderly surgical patients, with significant repercussions to their health. Its aetiology is still the subject of research, while it has also led to new perspective regarding the patient with cognitive disorders. Surgical patients either already suffering from cognitive disorders, or manifesting a cognitive disorder for the first time during the perioperative period, represent a specific group, rising in numbers at a fast pace in conjunction with the ageing of the general population. Thorough research is needed, aiming to clarify the best approach to these patients’ health concerns.

INFORMATION:

Periodicity: Iatriki 2012, 101(3):214—217
Origin Center: (1) 1st Propaedeutic Surgical Clinic, Medical School, Na­tio­nal and Kapo­distrian University of Athens, “Hippo­kration” General Hospital of Athens, (2) 3rd Surgical Clinic, “Agios Savvas” Athens Anti-Cancer Hospital, Athens, Greece
Keywords: Dementia, post-operative cognitive disorder, surgery
Corresponding Author: S.G. Panousopoulos, 10 L. Pasteur street, GR-115 21 Athens, Greece • e-mail: akis_pan@yahoo.gr

I. Katsouri (1), M. Tsolaki (2)

DESCRIPTION:
In everyday clinical practice medical doctors often have to determine the ability of a person with Alzheimer’s disease (NA) to drive. Due to the increasing proportion of older people with cognitive deficits and the increased risk of accidents in this population, it is essential to find a reliable tool for assessing the driving capacity of this population. To determine the ability of someone with dementia to drive several methods have been used: neuropsychological scales, driving simulators and evaluation under real driving conditions (on-road testing). Studies on the validity and reliability of these tests in the evaluation of driving ability show mixed results.

INFORMATION:

Periodicity: Iatriki 2011, 101(3):218—230
Origin Center: (1) Department of Ergotherapy, ΤΕΙ of Athens, Athens, (2) 3rd Neurology Department, “G. Papanikolaou” Gene­ral Hospital, Μedical School, Aristotle University of Thessaloniki, Thessa­­loniki, Greece
Keywords: Dementia, Alzheimer’s disease, driving, neuropsychological scales, driving simulator, evaluation under real driving conditions
Corresponding Author: M. Tsolaki, 3 Desperai street, GR-546 21 Thessaloniki, Greece • e-mail: tsolakim1@ath. forthnet.gr

Π.Ν. Συγκελλάκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Σημαντικές γνώσεις προέκυψαν πρό­σφατα σχετικά με τους πολύπλοκους μηχανισμούς ομοιοστασίας του ασβεστίου και του φωσφόρου από τις 3 ορμόνες (ΡΤΗ, βιταμίνη D, FGF23). Συνοπτικά η ΡΤΗ αυξάνεται επί ελάττωσης του ασβεστίου και αύξησης του φωσφόρου, και ελαττώνεται επί αύξησης του ασβεστίου, της 1-25(ΟΗ)2 βιταμίνης D και πιθανόν και του FGF23. Aυξάνει την οστεοβλαστική δραστηριότητα (έμμεσα την οστεοκλαστική) και την 1-25(ΟΗ)2 βιταμίνη D, ελαττώνει τη σωληναριακή επαναπορρόφηση του φωσφόρου και αυξάνει εκείνη του ασβεστίου με τελικό αποτέλεσμα αύξηση του ασβεστίου και ελάττωση του φωσφόρου στο αίμα. Η 1-25(ΟΗ)2 βιταμίνη D αυξάνεται από την ΡΤΗ και ελαττώνεται από το ασβέστιο, τον φώσφορο και τον FGF23. Aυξάνει την εντερική απορρόφηση ασβεστίου και φωσφόρου και τον FGF23 και ελαττώνει την ΡΤΗ, με τελικό αποτέλεσμα αύξηση του ασβεστίου και του φωσφόρου στο αίμα. Ο FGF23 αυξάνεται από τον φωσφόρο και την 1-25(ΟΗ)2 βιταμίνη D και ελαττώνεται από το ΡΗΕΧ και την DMP1. Προκαλεί φωσφορουρία, ελάττωση της 1-25(ΟΗ)2 βιταμίνης D και πιθανόν και της ΡΤΗ. Διαταραχές των πολύπλοκων διαδικασιών ομοιοστασίας του ασβεστίου και του φωσφόρου από παθολογικές μεταλλάξεις εμπλεκομένων γονιδίων ερμηνεύουν την αιτιοπαθογένεια πλήθους νόσων ή συνδρόμων, όπως οι διαταραχές της παραθυρεοειδικής λειτουργίας, οι κληρονομικές μορφές ραχίτιδας και οι σπάνιες διαταραχές της αναπτύξεως του σκελετού ή ασβεστώσεων, και αυξάνουν τις ελπίδες για αποτελεσματική αντιμετώπισή τους στο άμεσο μέλλον.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(4):250—262
Κέντρο Προέλευσης: Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Ασβέστιο, φωσφόρος, παραθορμόνη (ΡΤΗ), βιταμίνη D [1-25(ΟΗ)2 βιταμίνη D και 25(ΟΗ)βιταμίνη D], αυξητικός παράγοντας ινοβλα­στών (FGF23), φωσφοροτονίνες (PHEX, DMP1, FGF7, sFRP-4), ογκογονίδια, ενδοκρινικά σύνδρομα, κληρονομικές ραχίτιδες
Αλληλογραφία: Π.Ν. Συγκελλάκης, Γράμμου 2, 172 34 Αθήνα • e-mail: p.singhellakis@gmail.com

Α. Καρράς (1), Α. Σακκάς (1), Μ. Σταματάκος (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η οστική εντόπιση της εχινοκοκκίασης είναι πολύ σπάνια νόσος και ως εκ τούτου απαιτείται αυξημένου βαθμού υποψία από τον θεράποντα ιατρό προκείμενου να γίνει πρώιμη διάγνωση και άρα αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή της. Πρόκειται για παρασιτική νόσο που προκαλείται κυρίως από τον ταινιοσκώληκα Echinococcus granulosus. Έχει ιδιαίτερη προτίμηση στο ήπαρ και στους πνεύμονες, ενώ στα οστά είναι σπάνια. Η οστική εντόπισή της είναι συνήθως δευτερογενής λόγω της αιματογενούς διασποράς της νόσου. Οι κλινικές εκδηλώσεις, οι ορολογικές δοκιμασίες και ο απεικονιστικός έλεγχος μπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση, στη διαφορική διάγνωση και τέλος στη θεραπεία της νόσου τόσο φαρμακευτικής όσο και χειρουργικής.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(4):263—267
Κέντρο Προέλευσης: (1) Ορθοπαιδική Κλινική, (2) Χειρουργική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Καρδίτσας, Καρδίτσα
Λέξεις Κλειδιά: Echinococcus granulosus, υδατιδική νόσος, εχινοκοκκίαση, οστά, διάγνωση, θεραπεία
Αλληλογραφία: Αθ. Καρράς, Υψηλάντου 23, 431 00 Καρ­δί­τσα • e-mail: athanasios.karras@gmail.com

Ε.Π. Χριστοφορίδου, Ε. Ριζά, Κ. Χατζησταύρου, Β. Σκουτέρης, Α. Λινού

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ανεπαρκής και ακατάλληλη διαχείριση των ιατρικών αποβλήτων (ΙΑ) συνεπάγεται σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και την Υγιεινή και Ασφάλεια της Εργασίας (ΥΑΕ) στις Υγειονομικές Μονάδες (ΥΜ). Στην παρούσα εργασία αρχικά παρουσιάζεται το ζήτημα της διαχείρισης των αποβλήτων από τη σκοπιά της ΥΑΕ και ειδικότερα σχετικά με τους τραυματισμούς από αιχμηρά-μολυσματικά αντικείμενα. Το προσωπικό των ΥΜ, καθώς και οι εργαζόμενοι στην καθαριότητα και τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας-διάθεσης των αποβλήτων εκτίθενται στον κίνδυνο μόλυνσης από ΙΑ. Η κρισιμότητα του ζητήματος αναδεικνύεται από πρόσφατες διεθνείς μελέτες. Σύμφωνα με την ΠΟΥ το 2000, 21.000.000 άνθρωποι μολύνθηκαν από τον HBV (32% των νέων μολύνσεων παγκοσμίως), 2.000.000 από τον HCV (40%) και 260.000 από τον HIV (5%) εξαιτίας πλημμελούς διαχείρισης IA με συνέπεια 49.000, 24.000 και 210.000 θανάτους αντίστοιχα (WHO 2004). Επιπλέον, το 40% των κρουσμάτων ηπατίτιδας Β και C των επαγγελματιών υγείας οφείλεται σε επαγγελματική έκθεση και κυρίως σε τραυματισμούς από αιχμηρά αντικείμενα, κυρίως βελόνες. Στην παρούσα μελέτη, παρουσιάζεται το συναφές νομοθετικό πλαίσιο με έμφαση στις ελλείψεις της κοινής υπουργικής απόφασης (ΚΥΑ) ΗΠ/37591/2031/2003 και συγκρίνεται η ΚΥΑ με την πρόσφατη Οδηγία 2010/32/ΕΕ σχετικά με την πρόληψη των τραυματισμών από αιχμηρά αντικείμενα στον νοσοκομειακό και υγειονομικό τομέα. Τέλος, γίνεται επισκόπηση των φορέων με αρμοδιότητα διενέργειας ελέγχων στις ΥΜ.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(4):268—284
Κέντρο Προέλευσης: Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας & Ιατρικής Στατι­στικής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Αιχμηρά αντικείμενα, ιατρικά από­βλητα, ασφάλεια και υγιεινή στην εργασία, νομοθεσία
Αλληλογραφία: Ε.Π. Χριστοφορίδου, Μ. Aσίας 75, 115 27 Αθήνα • e-mail: echristof@med.uoa.gr

Αθ. Βήτας (1), Π. Τηλαβερίδης (2), Ι. Σοκολάκης (3), Χ. Σεμερτζίδης (4)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός της μελέτης είναι η αξιολόγηση των τοπικών εγχύσεων βεταμεθαζόνης-λιδοκαΐνης σε δύσκολες περιπτώσεις ασθενών με οσφυαλγία. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Συμπεριελήφθησαν 104 διαδοχικοί ασθενείς, οι οποίοι χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες με βάση το υλικό της έγχυσης που έγινε στο σημείο της μέγιστης έντασης του πόνου στην οσφυϊκή μοίρα: (α) ομάδα ενεργού θεραπείας (ΟΕΘ), όπου χορηγήθηκε βηταμεθαζόνη+λιδοκαΐνη+ενέσιμο ύδωρ και (β) ομάδα εικονικής παρέμβασης (ΟΕΠ), όπου χορηγήθηκε μόνο ενέσιμο ύδωρ. Επρόκειτο για τυχαίο δείγμα πληθυσμού που είχε εξαντλήσει τις συντηρητικές θεραπευτικές συστάσεις ή που δεν μπορούσε να τις χρησιμοποιήσει. Μετρήθηκε η ένταση του πόνου πριν και μετά την έγχυση με τη χρήση δεκαβάθμιας αναλογικής κλίμακας αυτοαξιολόγησης του πόνου από τον ασθενή. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Βρέθηκε ότι στην ΟΕΘ η ένταση του πόνου μειώθηκε σημαντικά λίγα λεπτά μετά την οσφυϊκή έγχυση από 7,47±1,4 σε 4,52±1,1, P<0,003, κάτι που δεν συνέβη στην ΟΕΠ (μείωση από 7,61±1,3 σε 6,84±1,2, P=NS). Σε παρόμοια επίπεδα καταγράφηκαν τα αποτελέσματα που αφορούσαν στον χρόνο αποθεραπείας και την αποκατάσταση της λειτουργικής ικανότητας των ασθενών (4,25±0,6 ημέρες για τους ασθενείς της ΟΕΘ και 9,8±3,7 ημέρες αντιστοίχως για αυτούς της ΟΕΠ, P<0,0001). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η οσφυϊκή ενεσοθεραπεία που εφαρμόστηκε προσφέρει σημαντικά αναλγητικά οφέλη σε ασθενείς με επίμονη οσφυαλγία, επιφέροντας γρήγορη επάνοδο στην εργασία και τις προηγούμενες ασχολίες. Χαρακτηρίζεται από υψηλό ποσοστό ασφάλειας, ενώ το συνολικό θεραπευτικό κόστος είναι ελάχιστο.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(4):285—301
Κέντρο Προέλευσης: (1)Περιφερειακό Ιατρείο Δοξάτου, Κέντρο Υγείας Προ­­σο­τσάνης, (2)Ορθοπαιδική Κλινική, ΓΝ Δράμας, (3)Περιφερειακό Ιατρείο Σιδηρονέρου,(4) Β΄ Παθολογική Κλινική, ΓΝ Δράμας
Λέξεις Κλειδιά: Οσφυαλγία, τοπική έγχυση, βηταμεθαζόνη, λιδοκαΐνη
Αλληλογραφία: Αθ.Γ. Βήτας, Σωτήρος 3, 661 00 Δράμα • e-mail: athanasiosgvitas@yahoo.gr

Γ. Τσουκαλάς, Λ. Βελλόπουλος, Δ. Πριφτάκης, Ν. Κρητικός, Α. Ζάγκλης, Ε. Σαραφιανού, Ν. Μπαζιώτης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η δευτεροπαθής υπερτροφική πνευμονική οστεοαρθροπάθεια (ΔΥΠΟ) ή σύνδρομο Marie-Bamberger, είναι ένα σπάνιο παρανεοπλασματικό σύνδρομο, με άγνωστο παθογενετικό μηχανισμό, που συναντάται συχνότερα σε μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (NSCLC). H διάγνωση επιβεβαιώνεται από την παρουσία πληκτροδακτυλίας και αρθραλγίας κατά την κλινική εξέταση, και περιοστίτιδος στο σπινθηρογράφημα οστών. Το σύνδρομο γενικώς λύεται με αντιμετώπιση της υποκείμενης κακοήθειας. Οι επιλογές συμπτωματικής αντιμετώπισης, συμπεριλαμβανομένων των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών παραγόντων, της οκτρεοτίδης, των διφωσφονικών και της χειρουργικής αντιμετώπισης προκαλούν συχνά δίλημμα για τους ιατρούς. Παρουσιάζουμε μια περίπτωση ασθενούς με NSCLC, που έπασχε από δευτεροπαθή υπερτροφική πνευμονική οστεοαρθροπάθεια, αντιμετωπίστηκε με διφωσφονικά και τα συμπτώματά του μειώθηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(4):302—306
Κέντρο Προέλευσης: Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Δευτεροπαθής υπερτροφική πνευμονική οστεοαρθροπάθεια, σύνδρομο Marie-Bam­berger, μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα, παρανεοπλασματικό σύνδρομο, σπινθηρογράφημα οστών
Αλληλογραφία: Δ. Πριφτάκης, Ξενοκράτους 41, 106 76 Αθήνα • e-mail: d84priftakis@gmail.com

Α. Karras (1), Α. Sakkas (1), Μ. Stamatakos (2)

DESCRIPTION:
The main goal of this article is to review the current literature on echinococcosis of the bone. The disease is very rare and therefore increased level of suspicion, by the physician, is needed for early diagnosis and therefore for more effective treatment.Echinococcosis is a rare parasitic disease caused mainly by the tapeworm Echinococcus granulosus. It mainly affects the liver and the lungs, whether the bone involvement is rare. The bone is usually affected by secondary hematogenous spread of the disease, while the diagnosis represents a clinical and radiological challenge. The clinical manifestations, serological tests and imaging assessment may help in diagnosis, differential diagnosis and treatment –surgical, conservative or both– of the disease.

INFORMATION:

Periodicity: Iatriki 2012, 101(4):263—267
Origin Center: (1) Department of Orthopaedic, (2) Department of Surgery, Hospital of Karditsa, Karditsa, Greece
Keywords: Echinococcus granulosus, hydatide disease, echinococcosis, bone, diagnosis, treatment
Corresponding Author: Ath. Karras, 23 Ypsilantou street, GR-431 00 Karditsa, Greece • e-mail: athanasios.karras@gmail.com

E.P Christoforidou, E. Riza, K. Hadjistavrou, B. Scouteris, A. Linos

DESCRIPTION:
Inadequate and improper medical waste management has serious consequences for public and occupational health. In this paper we present the issue of medical waste management from the perspective of Occupational Health and Safety, focusing on injuries from sharp-infectious objects, such as needles. Hospital staff and workers in cleaning and waste treatment-disposal facilities are all exposed to the risk of contamination from medical waste. While the data on this problem in Greece are sparse, an estimated 21 million people worldwide were infected by HBV, in 2000, due to inadequate health-care waste management (32% of the total new infections worldwide), 2 million by HCV (40%) and 260,000 by HIV (5%), resulting in 49,000, 24,000 and 210,000 deaths, respectively (WHO 2004). Furthermore, 40% of the cases of hepatitis B and C in health-care professionals are from occupational exposures, mainly from injuries with sharp objects, especially needles. We, also, outline the relevant Greek legal framework, with emphasis on deficiencies in JMD IP/37591/2031/2003 and compare this law with the recent European Directive 2010/32/EC regarding the prevention of injuries caused by sharp objects in hospitals and the health sector. Finally, we review the three Greek agencies with the authority to inspect health care units.

INFORMATION:

Periodicity: Iatriki 2012, 101(4):268—284
Origin Center: Department of Hygiene, Epidemiology and Medical Stati­stics, Medical School, Athens’ University, Athens, Greece
Keywords: Sharp objects, health-care waste, occupational health and safety, legislation
Corresponding Author: E.P. Christoforidou, 75 M. Asias street, GR-115 27 Athens, Greece • e-mail: echristof@med.uoa.gr

A. Vitas (1), P. Tilaveridis (2), I. Sokolakis (3), X. Semertzidis (4)

DESCRIPTION:
ΑΙΜ The aim of the study was the evaluation of lumbar infusions of betamethasone-lidocaine in difficult incidents of patients who suffered from low back pain. ΜATERIAL-METHODS A random sample of 104 successive patients that had experienced all kind of conservative treatments or couldn’t tolerate them was included in the study. They were divided into two groups according to the solution of the local (at the point of maximum intensity of pain) infusion: (a) active treatment group (ATG), that was infused with betamethasone+lidocaine+water for injection and (b) placebo treatment group (PTG) that was infused with water for injection. The intensity of pain (IP) was recorded before and after the infusion using a 0–10 numeric rating scale of pain for patient self-assessment. RESULTS IIt was found, in the ATG, the intensity of pain was decreased significantly some minutes after the local infusion from 7.47±1.4 to 4.52±1.1, P<0.003, whereas something proportional did not happen in the PTG, from 7.61±1.3 to 6.84±1.2, P=NS. Similar values were recorded in the results of rehabilitation time and time of returning to work and former activities, specifically, was 4.25±0.6 days for the patients on ATG και 9.8±3.7 days for the patients on PTG (P<0.0001). CONCLUSIONS It appears that the proposed lumbar infusions offer important analgesic effect in patients with persistent low back pain, and they are also correlated with fast recovery and returning to work and former activities. They also seem to have a high safety profile, while the total therapeutic cost is minimal.

INFORMATION:

Periodicity: Iatriki 2012, 101(4):285—301
Origin Center: (1)Community Clinic of Doxato, Health Centre of Proso­tsani, (2)Department of Orthopaedics, (3)Community Clinic of Sidironero, Health Centre of Kato Nevrokopi, (4) 2nd Department of Internal Medicine
Keywords: Low back pain, lumbago, local infusion, betamethasone, lidocaine
Corresponding Author: Ath.G. Vitas, 3 Sotiros street, GR-661 00 Drama, Greece • e-mail: athanasiosgvitas@yahoo.gr

G. Tsoucalas, L. Vellopoulos, D. Priftakis, N. Kritikos, A. Zaglis, E. Sarafianou, N. Baziotis

DESCRIPTION:
The secondary hypertrophic pulmonary osteo­arthropathy (SHPO), or Marie-Bamberger syn­dro­me, is a rare paraneoplastic syndrome, with elusive pathogenetic mechanism, most often found in non-small cell lung cancer (NSCLC). The diagnosis is confirmed by the presence of clubbing and arthralgia on physical examination and periostitis on bone scintigram. The syndrome generally resolves with treatment of the underlying malignancy. The symptom management options, including nonsteroidal anti-inflammatory agents, octreotide, bisphosphonates and surgical treatment create often a medical dilemma for physicians. We present a case of a patient with NSCLC, who suffered from SHPO, was treated with biphosponates and his symptoms improved in a short period of time.

INFORMATION:

Periodicity: Iatriki 2012, 101(4):302—306
Origin Center: Nuclear Medicine Department, AOHA “Agios Savvas”, Athens, Greece
Keywords: Secondary hypertrophic pulmonary osteoarthropathy, Marie-Bamberger syndrome, non-small cell lung cancer, paraneoplastic syndrome, bone scintigraphy
Corresponding Author: D. Priftakis, 41 Xenokratous street, GR-106 76 Athens, Greece • e-mail: d84priftakis@gmail.com

Α. Βάσση, Γ. Μίχα, Α. Μελισσάκη

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η οξεία πνευμονική βλάβη (Transfusion Related Acute Lung Injury, TRALI) και η κυκλοφορική υπερφόρτωση (Transfusion Related Circulatory Over­load, TACO), που σχετίζονται με τη μετάγγιση αίματος και παραγώγων, αποτελούν δύο δυσδιάκριτα σύνδρομα. Τα κριτήρια διάγνωσης παρέμειναν ασαφή έως το 2004, ενώ πρόσφατα διαλευκάνθηκαν οι ορισμοί κλασικό και όψιμο TRALI. Σύμφωνα με τον FDA, το έτος 2010, το TRALI αποτέλεσε την πρώτη και το TACO τη δεύτερη αιτία θανάτου μετά από μετάγγιση. Το πνευμονικό οίδημα που εκδηλώνεται, στο μεν TRALI οφείλεται σε αυξημένη τριχοειδική διαπερατότητα με κλινική εικόνα οξείας αναπνευστικής ανεπάρκειας (ARDS), στο δε TACO είναι καρδιογενές, υδροστατικό, με συμπτώματα συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας. Οι πιθανοί παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί του TRALI περιλαμβάνουν την αντίδραση αντιγόνου-αντισώματος, τη μετάγγιση βιολογικά δραστικών μεσολαβητών και την υπόθεση του «διπλού χτυπήματος». Στη διαφορική τους διάγνωση βοηθά η κλινική εξέταση, ο απεικονιστικός και ο εργαστηριακός έλεγχος, χωρίς σημαντική υπεροχή κάποιας μεθόδου. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει η πρόληψη εμφάνισής τους μέσω κατάλληλης επεξεργασίας των παραγώγων αίματος, επιλογής υποψηφίων αιμοδοτών-ληπτών για το TRALI και του ρυθμού χορήγησης αίματος και παραγώγων για το TACO. Η θεραπεία και των δύο συνδρόμων είναι κυρίως υποστηρικτική. Η έγκαιρη και σωστή διάγνωση αποτελεί το καθοριστικότερο βήμα στην αντιμετώπισή τους.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(5):333—341
Κέντρο Προέλευσης: Μονάδα Εντατικής Θεραπείας ΑΟΝΑ «O Άγιος Σάβ­βας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Πνευμονικό οίδημα, οξεία πνευμονική βλάβη, κυκλοφορική υπερφόρτωση, μετάγγιση αίματος και παραγώγων
Αλληλογραφία: Α. Βάσση, Δημητρακοπούλου 11, 121 34 Περιστέρι, Αθήνα • e-mail: applevass@yahoo.gr

Ευ.Π. Δημακάκος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το λεμφοίδημα –ένα από τα πιο γνωστά και συχνά νοσήματα των λεμφικών παθήσεων– είναι μια σοβαρή και χρόνια νόσος η οποία από τη στιγμή της εμφάνισής της, ειδικότερα σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού, δημιουργεί έντονα ψυχολογικά προβλήματα που έχουν να κάνουν με την αισθητική του άκρου, την κατάθλιψη και την αλλαγή του τρόπου ζωής των ασθενών επηρεάζοντας σημαντικότατα την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Λεμφοίδημα ονομάζεται η μη φυσιο­λογική συσσώρευση υγρού πλούσιου σε πρωτεΐνες στον μεσοκυτττάριο χώρο, το οποίο δημιουργεί χρόνια φλεγμονή και ίνωση στους υπερκείμενους ιστούς. Το λεμφοίδημα χωρίζεται σε πρωτοπαθές και δευτεροπαθές ενώ η θεραπεία του είναι κυρίως συντηρητική και λιγότερο χειρουργική. Ο στόχος της συντηρητικής θεραπείας είναι να βελτιώσει την κινητικότητα και την αισθητική του άκρου, να προστατέψει από λοιμώξεις και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Η καλύτερη όμως θεραπεία του λεμφοιδήματος είναι η προληψή του: όσο πιο γρήγορα αρχίσει η θεραπεία του λεμφοιδήματος τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση του ασθενούς.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(5):342—346
Κέντρο Προέλευσης: Αγγειολογικό Ιατρείο, Ογκολογική Μονάδα, Γ΄ Παθο­λογική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Λεμφοίδημα, καρκίνος μαστού, θεραπεία λεμφοιδήματος
Αλληλογραφία: Ευ.Π. Δημακάκος, Αισώπου 10, 151 22 Μαρούσι, Αθήνα • e-mail: edimakakos@yahoo.gr

M. Παλαιολόγου (1), Ι. Δελλαδέτσιμα (2), Nτ.Γ. Τηνιακού (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
To CD138 (syndecan-1, Sdc-1) ανήκει στην οικογένεια των syndecan, διαμεμβρανικών πρωτεογλυκανών θειικής ηπαρίνης (heparin sulfate proteoglycans, HSPGs), οι οποίες παίζουν ρόλο στις αλληλεπιδράσεις του κυττάρου με άλλα κύτταρα και με το εξωκυττάριο στρώμα. Φυσιολογικά, το CD138 στον ενήλικα εκφράζεται στα επιθηλιακά κύτταρα και στα πλασματοκύτταρα. Η έκφραση του CD138 μεταβάλλεται σε φλεγμονώδεις και ινωτικές νόσους (νεφρίτιδα, αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής, ίνωση σε διάφορα όργανα κ.ά.), στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 ενώ, επιπλέον, διαδραματίζει ρόλο σε ιογενείς, βακτηριακές και παρασιτικές λοιμώξεις. Το CD138 εμπλέκεται σε κομβικά μονοπάτια μεταγωγής σήματος που διαταράσσονται στην καρκινογένεση και αφορούν στον κυτταρικό πολλαπλασιασμό, την απόπτωση, την αγγειογένεση, τη διήθηση και μετάσταση. Η ιστική ανοσοέκφρασή του (επιθηλιακή και των κυττάρων του στρώματος) μεταβάλλεται σε πολλούς τύπους καρκίνου και σχετίζεται με κλινικο-παθολογοανατομικές παραμέτρους και με την πρόγνωση των ασθενών, ενώ η διαλυτή μορφή του CD138 στον ορό προτείνεται ως δείκτης πτωχής πρόγνωσης για τους ασθενείς με καρκίνωμα του πνεύμονα. Το CD138 αποτελεί ελκυστικό ερευνητικό στόχο για την ανάπτυξη αντικαρκινικής θεραπείας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(5):347—361
Κέντρο Προέλευσης: (1) Εργαστήριο Ιστολογίας-Εμβρυολογίας, (2) Α΄ Εργα­στήριο Παθολογικής Ανατομικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: CD138, syndecan-1, καρκίνωμα, φλεγμονή, διήθηση, μετάσταση, απόπτωση, αγγειογένεση, πρόγνωση
Αλληλογραφία: Ντ.Γ. Τηνιακού, Εργαστήριο Ιστολογίας-Εμβρυολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μ. Ασίας 75, 115 27 Γουδή, Αθήνα • e-mail: dtiniak@med.uoa.gr

Στ.Κ. Αρχοντάκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ενημέρωση της ιατρικής κοινότητας σχετικά με τις απαιτήσεις του προτύπου ISO 15189: 2007 και η παράθεση σύντομων και περιεκτικών κατευθυντήριων οδηγιών σχετικά με την εφαρμογή του προτύπου στην καθημέρα εργαστηριακή πράξη. Έγινε ανασκόπηση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας σχετικά με την εφαρμογή του προτύπου ISO 15189: 2007 και παράλληλα μια συνοπτική αναφορά στη μέχρι τώρα εμπειρία από την εφαρμογή του Προτύπου στα πρώτα κλινικά εργαστήρια στη Χώρα μας. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη μελέτη των απαιτήσεων του προτύπου σχετικά με την Οργάνωση και Διοίκηση, το Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας, τον Έλεγχο Εγγράφων, τη χρήση εργαστηρίων δεύτερης γνώμης, τη διαχείριση των προμηθειών, την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών, τη διαχείριση παραπόνων και μη συμμορφώσεων, τη λήψη προληπτικών και διορθωτικών ενεργειών. Την τήρηση τεχνικών αρχείων, τη διενέργεια εσωτερικών ελέγχων, το προσωπικό του Εργαστηρίου, τους χώρους και τις περιβαλλοντικές συνθήκες εργασίας, τον εξοπλισμό του εργαστηρίου, τις προαναλυτικές, αναλυτικές και μετααναλυτικές διαδικασίες και τέλος την αναφορά αποτελεσμάτων. Το διεθνές πρότυπο ISO 15189:2007 αποτελεί ένα διεθνές μνημόνιο για την Ποιότητα των Κλινικών Εργαστηρίων. Η εφαρμογή του στη xώρα μας έχει ακόμα προαιρετικό χαρακτήρα, ωστόσο αποτελεί μία εκ των πραγμάτων υποχρέωση των εργαστηρίων, αυτών που θέλουν να ενταχθούν όσο το δυνατόν ταχύτερα και αποδοτικότερα στο σύγχρονο ευρωπαϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Κυτταρολογικό Εργαστήριο, 401 ΓΣΝΑ, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Πιστοποίηση, διαπίστευση, κλινικά εργαστήρια, ISO 15189:2007
Αλληλογραφία: Στ. Αρχοντάκης, Ξενίας 1, 121 37 Περιστέρι Αθήνα • e-mail: fourfouras@yahoo.com

Δ. Πριφτάκης, Ν. Κρητικός, Γ. Τσουκαλάς

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
To MIBG είναι ένα ανάλογο της νορεπινεφρίνης το οποίο προσλαμβάνεται από τους προσυναπτικούς υποδοχείς επαναπρόσληψης της νορεπινεφρίνης των μεταγαγγλιακών αδρενεργικών νευρώνων. Η κατανομή του μας επιτρέπει να απεικονίσουμε όργανα με πλούσια συμπαθητική νεύρωση, όπως η καρδιά. Οι ερευνητές παρατήρησαν πως ασθενείς με νόσο Parkinson παρουσίαζαν ελαττωμένη πρόσληψη του ραδιοφαρμάκου 123Ι-MIBG στο σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου. Αυτό τους οδήγησε στη μελέτη του αν η μέθοδος αυτή μπορεί να αποβεί χρήσιμη ως συμπληρωματικός ή αναπληρωματικός δείκτης για τη νόσο του Parkinson. Η νόσος του Parkinson είναι μία σχετικά συχνή νευροεκφυλιστική ασθένεια σε άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών με σοβαρά κινητικά και μη κινητικά συμπτώματα. Η διάγνωσή της τίθεται από την κλινική εικόνα. Το χαρακτηριστικό της παθολογοανατομικό εύρημα είναι η ανεύρεση σωματίων Lewy, που είναι παθολογικά συσσωρεύματα α-συνουκλεΐνης, στους νευρώνες. Η διαφορική της διάγνωση από άλλες συνουκλεϊνοπάθειες και ταυοπάθειες είναι συχνά δυσχερής. Το σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου με 123Ι-MIBG είναι μία μέθοδος η οποία είναι αρκετά ασφαλής και αξιόπιστη ως συμπληρωματική εξέταση στη διάγνωση της νόσου Parkinson, στη διαφορική της διάγνωση από άλλα παρκινσονικά σύνδρομα και στην πρόγνωση του θεραπευτικού αποτελέσματος.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Τμήμα Πυρηνικής Ιατρική, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου, MIBG, νόσος Parkinson, άνοια, συνουκλεϊνοπάθειες, ταυοπάθειες, σωμάτια Lewy
Αλληλογραφία: Δ. Πριφτάκης, Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Ξενοκράτους 41, 106 76 Αθήνα • e-mail: d84priftakis@gmail.com

E.P. Dimakakos

DESCRIPTION:
It is a fact that the human lymphatic system has been neglected by the medical community all over the world. Lymphedema, one of the most known lymphatic diseases, can be an important problem for the patient with breast cancer as well as for the health system because it is a chronic situation. This chronic condition consists a severe financial, social and psychological burden on the patient and his family. Lymphedema is an abnormal accumulation of protein rich protein fluid in the interstitium which causes chronic inflammation and reactive fibrosis of the affected tissues. Lymphedema is distinguished into primary and secondary lymphedema. The treatment of lymphedema is mainly conservative. If the conservative treatment fails there is the surgical treatment. The goals of complete decongestive therapy are to restore mobility, to prevent the infection, to improve cosmetic, to improve psychosocial morbidity and to improve quality of life. But the best treatment is: the earlier treatment begins after the onset of lymphedema, the better the prognosis is for the patient.

INFORMATION:

Periodicity: Iatriki 2012, 101(5):342—346
Origin Center: Vascular Unit, Oncology Department, 3rd Internal Medicine Clinic, Medical School, University of Athens, “Sotiria” General Hospital of Athens, Athens, Greece
Keywords: Lymphedema, breast cancer, treatment of lymphedema
Corresponding Author: E.P. Dimakakos, 10 Aisopou street, GR-151 22 Marousi, Athens, Greece • e-mail: edimakakos@yahoo.gr

M. Palaiologou (1), I. Delladetsima (2), D.G. Tiniakos (1)

DESCRIPTION:
CD138 (syndecan-1, Sdc-1) is a member of the family of syndecans, which are membrane heparin sulfate proteoglycans, that play role in cell-cell and cell-extracellular matrix interactions. In adult human tissues, CD138 is predominantly expressed in epithelial cells and plasmacells. CD138 immunoexpression is altered in a wide spectrum of benign diseases like inflammatory, infectious and fibrotic diseases (colitis, allergic contact dermatitis, fibrosis in various organs etc), and diabetes mellitus type II. Furthermore, CD138 is involved in molecular pathways that are deregulated during carcinogenesis and are related to cell proliferation, apoptosis, angiogenesis, tumor invasion and metastasis. CD138 epithelial and stromal immunoexpression is altered in various types of cancer, and is frequently correlated with clinico-pathological parameters and patients’ prognosis, while the soluble form of CD138 may be used as a prognostic serum biomarker in carcinomas of the respiratory tract. CD138 is an attractive target for the development of anticancer therapy.

INFORMATION:

Periodicity: Iatriki 2012, 101(5):347—361
Origin Center: (1) Laboratory of Histology & Embryology, (2) 1st Department of Pathology, Medical School, National and Kapodistrian University of Athens, Athens, Greec
Keywords: CD138, syndecan-1, carcinoma, inflammation, inflitration, metastasis, apoptosis, angiogenesis, prognosis
Corresponding Author: D.G. Tiniakos, Laboratory of Histo­logy & Embryology, Medical School, University of Athens, 75 M. Asias street, GR-115 27 Goudi Athens, Greece • e-mail: dtiniak@med.uoa.gr

St.K. Archondakis

DESCRIPTION:
To update medical community’s know­ledge about ISO 15189: 2007 requirements and give brief and comprehensive guidelines on its implementation in everyday laboratory practice. A comprehensive review of existing literature on the application of the standard ISO 15189: 2007 was made, as well as a brief reference to past experience of implementing the standard in first clinical laboratories in our country. Particular emphasis was given to study the requirements of the standard on specific topics such as the Organization and Management, Quality Management System, Document Control, second opinion laboratories, management fees, advisory services, management of complaints and non conformances, preventive and corrective actions, technical records, internal audits, laboratory staff, premises and environmental working conditions, laboratory equipment, the pre-analytical, analytical and post-analytical procedures and finally results reporting. ISO 15189:2007 consists an international memorandum on the Quality of Clinical Laboratories. The implementation in our country is still optional, but is a de facto requirement for those laboratories wishing to be fast and effectively incorporated in the modern European business environment.

INFORMATION:

Origin Center: Department of Cytology, 401 General Army Hospital, Athens, Greece
Keywords: Certification, accreditation, medical labo­ratories, ISO 15189:2007
Corresponding Author: St. Archondakis, 1 Xenias street, GR-121 37 Peristeri, Athens, Greece • e-mail: fourfouras@yahoo.com

D. Priftakis, N. Kritikos, G. Tsoukalas

DESCRIPTION:
MIBG is a norepinephrine analogue which is received by the presynaptic receptors of norepinephrine reuptake in the postganglional adrenergic neurons. Its distribution allows the imaging of organs that have an abundant sympathetic innervation such as the heart. Researchers have observed that patients with Parkinson’s disease show reduced uptake of the radiopharmaceutical 123Ι-MIBG in myocardial scintigraphy. This observation has led them to wonder if this method can be used as a complementary or surrogate marker in Parkinson’s disease. Parkinson’s disease is a relatively common neurodegenerative disease in patients over 60 years old which appears with severe motor and non-motor symptoms. Its diagnosis is clinical. Its characteristic pathologic feature is the presence of Lewy bodies, abnormal aggregates of a-synuclein, in the neurons. Differential diagnosis from other synucleinopathies and tauopathies is often hard. The 123Ι-MIBG myocardial scintigraphy is a method safe and reliable as a complementary examination for Parkinson’s diagnosis, differential diagnosis and prognosis of therapeutic results.

INFORMATION:

Origin Center: Nuclear Medicine Department, AOHA “St. Savvas”, Athens, Greece
Keywords: Myocardial scintigraphy, MIBG, Parkin­son’s disease, dementia, synucleinopathies, tauo­pa­thies, Lewy bodies
Corresponding Author: D. Priftakis, Nuclear Medicine Depart­ment, AOHA “St. Savvas”, 41 Xenokratous street, GR-106 76 Athens, Greece • e-mail: d84priftakis@gmail.com

Χ. Μαρκέτος, Δ. Μπισιρτζόγλου, Α. Ζέτος, Γ. Πολίτης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το σύνδρομο Άνω Κοίλης Φλέβας (ΣΑΚΦ) αποτελεί εκδήλωση της μερικής ή ολικής απόφραξης της ροής αίματος στην άνω κοίλη από εξωτερική πίεση, απευθείας διήθηση ή θρόμβωση της φλέβας. Oφείλεται σε κακοήθεις παθήσεις, κυρίως στον καρκίνο του πνεύμονα και τα λεμφώματα. Καλοήθεις παθήσεις ενοχοποιούνται λιγότερο, ενώ τα τελευταία χρόνια η θρόμβωση της άνω κοίλης αποτελεί ένα ολοένα αυξανόμενο σε συχνότητα αίτιο. Οι κλινικές εκδηλώσεις περιλαμβάνουν ερυθηματώδη και πληθωρική εμφάνιση προσώπου και τραχήλου, χαρακτηριστική διάταση των φλεβών του τραχήλου, του κορμού και των άνω άκρων, δύσπνοια, βήχα, θωρακικό άλγος, δυσφαγία, κεφαλαλγία και ζάλη. Η διάγνωση στηρίζεται στην ακτινογραφία θώρακα, την αξονική και τη μαγνητική τομογραφία, τη φλεβογραφία και τη μαγνητική αγγειογραφία, ενώ η ταυτοποίηση της υποκείμενης νόσου συχνά απαιτεί επεμβατικές μεθόδους όπως η βρογχοσκόπηση και η διαθωρακική βιοψία, η μεσοθωρακοσκόπηση και τέλος η ανοικτή βιοψία. Η αντιμετώπιση μπορεί να είναι σύνθετη περιλαμβάνοντας την ακτινοθεραπεία ή/και τη χημειοθεραπεία, τη θρομβολυτική και την αντιπηκτική αγωγή, την τοποθέτηση ενδοαυλικών διαστολέων, τη χειρουργική αποκατάσταση και την υποστηρικτική φροντίδα με τη χορήγηση, συνήθως, στεροειδών και διουρητικών. Η πρόγνωση εξαρτάται κυρίως από τον τύπο και την έκταση της υποκείμενης νόσου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(6):401—416
Κέντρο Προέλευσης: Πνευμονολογικό Τμήμα, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Άνω κοίλη φλέβα, απόφραξη, διά­γνωση, θεραπεία
Αλληλογραφία: Α. Ζέτος, Πνευμονολογικό Τμήμα, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Λεωφ. Αλεξάνδρας 171, 115 22 Αθήνα • e-mail: zetosa@yahoo.com

Αν. Καπάταης, Δ.Γ. Ζέρβας, Στ. Τίγκας

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Στις ανεπτυγμένες χώρες, η μη αλκοολικής αιτιολογίας λιπώδης διήθηση του ήπατος αποτελεί μία από τις συχνότερες μορφές χρόνιας ηπατικής νόσου. Σχετίζεται ισχυρά με τις διαιτητικές συνήθειες, την παχυσαρκία, το μεταβολικό σύνδρομο και τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Κύριους στόχους της θεραπευτικής προσέγγισης αποτελούν η μείωση του σωματικού βάρους και η διαχείριση των κλινικών συνιστωσών του μεταβολικού συνδρόμου. Η παρούσα ανασκόπηση μελετά τον ρόλο της διατροφής στην εμφάνιση λιπώδους διήθησης του ήπατος μη αλκοολικής αιτιολογίας και τη συμβολή της διαιτητικής παρέμβασης ως θεραπευτικής στρατηγικής. Ειδικότερα ως προς τα χαρακτηριστικά της διαιτητικής παρέμβασης, παρατίθενται πρόσφατα ερευνητικά ευρήματα με σκοπό να απαντηθούν τα ακόλουθα ερωτήματα: (a) Ποιο το ελάχιστο ποσοστό μείωσης του σωματικού βάρους που σχετίζεται με βελτίωση των επιπέδων των ηπατικών ενζύμων ή/και του βαθμού λιπώδους διήθησης; (β) Ποιος ο ενδεικνυόμενος ρυθμός απώλειας βάρους; (γ) Ποια η ενδεικνυόμενη σύνθεση της υποθερμιδικής δίαιτας σε θρεπτικά συστατικά;

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(6):417—431
Κέντρο Προέλευσης: Α΄ Παθολογικό Τμήμα, Γενικό Νοσοκομείο Δυτικής Αττικής «Η Αγία Βαρβάρα», Aθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Λιπώδες ήπαρ μη αλκοολικής αιτιολογίας, λιπώδης διήθηση του ήπατος μη αλκοολικής αιτιολογίας, παχυσαρκία, μεταβολικό σύνδρομο, ινσουλινοαντίσταση, διαιτητική παρέμβαση, δίαιτα, διατροφή
Αλληλογραφία: Δ.Γ. Ζέρβας, Α΄ Παθολογικό Τμήμα, Γενικό Νοσοκομείο Δυτικής Αττικής «H Αγία Βαρβάρα», Δωδεκανήσου 1, 123 51 Αγία Βαρβάρα, Αθήνα • e-mail: d.zervas@windowslive.com

Ι. Αποστολάκης (1), Αδ. Εγγλεζοπούλου (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η εκπαίδευση που βασίζεται στις web 2.0 εφαρμογές αποτελεί ένα πολύ σημαντικό πεδίο της εκπαιδευτικής τεχνολογίας. Οι web 2.0 τεχνολογίες περιλαμβάνουν εύχρηστα εργαλεία όπως τα blogs, τα wikis, τα podcasts, τα vidcasts, το facebook, το twitter, το Youtube, τα Flickrs κ.ά. Εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι σε ένα πλαίσιο αυτονομίας, υπό το πρίσμα της επιστημονικής ηθικής και δεοντολογίας, αναλαμβάνουν τον έλεγχο της εκπαίδευσής τους και έχουν τη δυνατότητα της συνεργασίας και της συλλογικής νοημοσύνης στη διαδικασία της διά βίου εκπαίδευσης άμεσα, έγκυρα και αποτελεσματικά. Σκοπός της παρούσας βιβλιογραφικής ανασκόπησης είναι αφενός να αναδείξει πώς οι τεχνολογίες web 2.0 και το κοινωνικό λογισμικό μπορούν να είναι καταλύτες στην ιατρική και νοσηλευτική εκπαίδευση, στην ανταλλαγή πληροφοριών και γνώσεων, και αφετέρου να ενθαρρύνει τους λειτουργούς υγείας στη χρήση των κοινωνικών μέσων (social media). Στοχεύει να λειτουργήσει ως κίνητρο χρήσης του κοινωνικού λογισμικού στην εκπαιδευτική διαδικασία στον υγειονομικό τομέα. Η δόμηση αυτοδύναμων εκπαιδευτικών σεναρίων, όπως αυτά παρουσιάζονται στο τέλος της παρούσας εργασίας, βασισμένων σε μαθησιακές στρατηγικές, εστιάζουν στην ενσωμάτωση της επιστημονικής γνώσης μέσα από την πρακτική άσκηση.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(6):432—447
Κέντρο Προέλευσης: (1) Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, (2) Σισμανόγλειο Γενικό Νοσοκoμείο Αττικής, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: web 2.0 τεχνολογίες, ιατρική/νοσηλευτική εκπαίδευση, υγεία 2.0, κοινωνικό λογισμικό στην εκπαίδευση
Αλληλογραφία: Ι. Αποστολάκης, Λεωφ. Αλεξάνδρας 196, 115 21 Αθήνα • e-mail: gapostolakis@esdy.edu.gr

Στ. Γιάτσιου (1), Γρ. Τσουκαλάς (2), Γ. Γάτσος (2), Δ. Πριφτάκης (2), Ελ. Σαραφιανού (2), Κ. Γάτος (3)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Παρουσιάζεται η περίπτωση γυναίκας, 68 ετών, με πολυσυστηματική ατροφία. Η πολυσυστηματική ατροφία είναι μία σχετικά σπάνια παρκινσονική διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από ποικίλου βαθμού παρκινσονισμό και δυσλειτουργία της παρεγκεφαλίδας, της φλοιονωτιαίας οδού και του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Η διαφοροδιάγνωσή της από τη νόσο του Πάρκινσον και τα υπόλοιπα παρκινσονικά σύνδρομα απαιτεί τη συνδρομή της ακτινολογίας και της πυρηνικής ιατρικής. Η εξέλιξη της εκφυλιστικής νόσου απαιτεί την εγρήγορση του κλινικού ιατρού για την έγκαιρη έναρξη της θεραπείας με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(6):448—454
Κέντρο Προέλευσης: (1) Τμήμα Γενικής Ιατρικής, Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας, Λάρισα, (2) Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα, (3) Νευρολογική Κλινική «Άγιος Γεώργιος», Αλυκές Βόλου, Βόλος
Λέξεις Κλειδιά: Πολυσυστηματική ατροφία, παρκινσονικά σύνδρομα, νευροεκφυλιστικές νόσοι, Πυρηνική Ιατρική
Αλληλογραφία: Δ. Πριφτάκης, Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Ξενοκράτους 41, 106 76 Αθήνα • e-mail: d84priftakis@gmail.com

A. Kapatais, D.G. Zervas, St. Tigkas

DESCRIPTION:
Non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD) is one of the most common causes of chronic liver disease in the developed world. NAFLD is tightly linked to dietary habits, and strongly associated with obesity, the metabolic syndrome, and Type 2 Diabetes Mellitus. Current therapeutic approaches for NAFLD are aimed at body weight reduction as well as at the management of the metabolic syndrome components. This review studies the role of nutrition in the development of NAFLD, and also the contribution of dietary intervention to the management plan. On the subject of dietary intervention parameters, recent findings are reviewed to provide answers to the following queries: (i) what is the minimum percentage of body weight reduction associated with improvements in liver enzymes and/or steatosis degree? (ii) what rate of weight loss is recommended? (iii) what is the most indicated composition of a hypocaloric diet for patients with NAFLD?

INFORMATION:

Periodicity: Iatriki 2012, 101(6):417—431
Origin Center: 1st Department of Internal Medicine, “Αghia Varvara” General Hospital of West Attica, Athens, Greece
Keywords: Non-alcoholic fatty liver disease, obesity, metabolic syndrome, insulin resistance, dietary intervention, diet, nutrition
Corresponding Author: D.G. Zervas, 1st Department of Inter­nal Medicine, “Αgia Varvara” General Hospital of West Atti­ca, 1 Dodekanisou street, GR-123 51 Athens, Greece • e-mail: d.zervas@windowslive.com

I. Apostolakis (1), Ad. Eglezopoulou (2)

DESCRIPTION:
The education based on web 2.0 applications consists a very important field of the educational technology. Web 2.0 technologies include user-friendly tools such as blogs, wikis, podcasts, vidcasts, facebook, twitter, Youtube, Flickrs, etc. Ιn a context of autonomy, unlighted by scientific Ethics and Deontology, trainers and trainees, take control of their own education and have the opportunity of collaboration and collective intelligence in the process of lifelong learning directly, accurately and efficiently. The purpose of this literature review is both to highlight how technologies web 2.0 and social software can become catalysts in medical and nursing education, in exchanging information and knowledge and encourage health professionals to use social media. This paper aims to serve as an incentive to use social software in the educational process of healthcare. The construction of stand-alone learning scenarios as presented at the end of this study, based on learning strategies focus on the integration of scientific knowledge through internships.

INFORMATION:

Periodicity: Iatriki 2012, 101(6):.432—447
Origin Center: (1) National School of Public Health, (2) Sismanoglio General Hospital of Athens, Athens, Greece
Keywords: web 2.0 technologies, medical/nursing education, e-health 2.0, social software in education
Corresponding Author: I. Apostolakis, 196 Alexandras Ave., GR-115 21 Athens, Greece • e-mail: gapostolakis@esdy.edu.gr

St. Giatsiou (1), Gr. Tsoucalas (2), G. Gatsos (2), D. Priftakis (2), E. Sarafianou (2), K. Gatos (3)

DESCRIPTION:
A case of multiple-system atrophy in a 68 years old woman is presented. Multiple-system atrophy (MSA) is a relatively rare degenerative neurological disorder, associated with the degeneration of nerve cells in specific areas of the brain. Diagnosis of MSA can be challenging, and differential diagnosis involves Parkinson disease and other parkinsonian syndromes. The role of the radiology and nuclear medicine is essential, as well as the physician’s knowledge for the early diagnosis and therapy, which can improve the quality of life for the patient.

INFORMATION:

Periodicity: Iatriki 2012, 101(6):448—454
Origin Center: (1) Department of General Medicine, General Hospital of Larissa, Larissa, (2) Nuclear Medicine Department, AOHA “St. Savvas”, Athens, (3) “St. George” Neurology Clinic, Alykes, Volos, Greece
Keywords: Multiple system atrophy, parkinsonian syndromes, neurodegenerative diseases, nuclear medicine
Corresponding Author: D. Priftakis, Nuclear Medicine Depart­ment, AOHA “St. Savvas”, 41 Xenokratous street, GR-106 76 Athens, Greece • e-mail: d84priftakis@gmail.com